2 Op zoek naar alternatieve kaartlagen
De belangrijkste voorwaarde is een kaartlaag die bruikbare informatie levert om te bepalen wat open ruimte voor de patrijs is en wat niet.
Een belangrijke randvoorwaarde die we stellen is dat de kaartlaag als open data beschikbaar moet zijn. Verder willen we een kaart die voldoende recent is en regelmatig zal bijgewerkt worden in de toekomst. Anders lopen we binnen een paar jaar terug tegen het probleem aan waar we met de eerste kaart mee kampten, namelijk verouderd kaartmateriaal.
Om het verschil tussen de verschillende kaartlagen zichtbaar te maken tonen we telkens een kaart van hetzelfde gebied in Vlaanderen. Figuur 2.1 toont de meest recente luchtfoto’s van dit gebied. We selecteerden dit gebied omdat het een inzicht geeft in de verschillen tussen de kaartlagen. In de online versie van dit rapport zijn de kaarten interactief. Daar kan de lezer de kaart verplaatsen naar een gebied naar eigen keuze. De lezer kan in de online eveneens de laag met de jachtterreinen activeren.
Figuur 2.1: Basiskaart met de meest recente luchtfoto’s.
2.1 Groenkaart
Bron: https://www.geopunt.be/catalogus/datasetfolder/2c64ca0c-5053-4a66-afac-24d69b1a09e7
De meest recente versie geeft het landgebruik voor 2018 weer. In principe zal men de kaart elke drie jaar vernieuwen. De kaart is beschikbaar onder de modellicentie gratis hergebruik. Het betreft een rasterkaart met resolutie van 1 x 1 m gebaseerd op zomerluchtfoto’s.
Een segmentatiealgoritme deelt de rastercellen op in vier klassen: “landbouw”, “laag groen”, “hoog groen” en “niet groen”. De klasse “laag groen” maakt deze laag minder geschikt als bron. Ze omvat zowel relevante gebieden (graslanden) als niet relevante gebieden (tuinen, jonge bossen, …). Daarnaast is deze kaart niet foutenvrij doordat het segmentatiealgoritme de luchtfoto’s niet steeds correct interpreteert. Zo werden verschillende akkers waar op het moment van de foto veel plassen op stonden foutief geklasseerd als “niet groen”.
Figuur 2.2: Groenkaart versie 2018. De legende is beschikbaar in fig. 2.3.
Figuur 2.3: Legende van de groenkaart.
2.2 Landgebruik
Bron: https://www.geopunt.be/catalogus/datasetfolder/fe979929-a2b5-4353-94c5-608c4b109dc6
De meest recente versie geeft het landgebruik voor 2019 weer. In principe zal men de kaart elke drie jaar vernieuwen. De kaart is beschikbaar onder de modellicentie gratis hergebruik. Het betreft een rasterkaart met resolutie van 10 x 10 m bekomen door meerdere databronnen met elkaar te combineren (Poelmans et al., 2021).
Deze kaart omvat 18 klassen van landgebruik. Relevant voor patrijs zijn “akker” en “grasland”. Tuinen zitten in een afzonderlijke categorie “huizen en tuinen”. Boomgaarden zijn een mengeling van “akker”, “grasland” en “bos” met variabele verhoudingen. Grasland dicht bij gebouwen is regelmatig als “overige onbebouwde terreinen” of “overige bebouwde terreinen” ingedeeld. Plantenkwekerijen zijn meestal als “akker” opgenomen.
Figuur 2.4: Landgebruik versie 2019. De legende is beschikbaar in fig. 2.5.
Figuur 2.5: Legende van de landgebruikkaart.
2.3 Landbouwgebruikspercelen
Bron: https://www.geopunt.be/catalogus/datasetfolder/13cc8a4e-7292-4cb8-afc7-6e07d052b01a
De meest recente versie geeft de situatie van 2020 weer. In principe zal men de kaart jaarlijks vernieuwen. De kaart is beschikbaar onder de modellicentie gratis hergebruik. Het betreft een vectoriële polygonenkaart gebaseerd op de perceelsaangifte van de verzamelaanvragen van de landbouwers.
De kaart bevat voor elk perceel de gewasgroep en de hoofdteelt. Op basis van deze informatie kunnen we open ruimte definiëren. Het belangrijkste nadeel aan deze kaart is dat we enkel de open ruimte kennen voor de percelen in professioneel landbouwgebruik. We missen de open ruimte ingenomen door hobbyboeren, paardenhouders, natuurgebieden, …
Figuur 2.6: Gewasgroepen volgens de landbouwgebruikspercelen versie 2020. De legende is beschikbaar in fig. 2.7.
Figuur 2.7: Legende van de gewasgroepen van de landbouwgebruikspercelenkaart.
2.4 OpenStreetMap
Bron: https://www.openstreetmap.org
OpenStreetMap is een kaart waar wereldwijd vrijwilligers aan bijdragen.
Het updaten van de kaart hangt bijgevolg af van de vrijwilligers.
De databank bevat de geschiedenis van alle objecten.
De meest recente toestand van elke locatie is beschikbaar als een vectoriële polygonenkaartlaag.
Ze bieden de informatie tevens aan als verschillende kant en klaar online kaarten.
De kaart is beschikbaar onder de Open Database License.
Elke polygoon bevat informatie in een gestandaardiseerd formaat. Naast landgebruik kan er informatie zijn over gebouwen, administratieve gebieden, … We kunnen de open ruimte definiëren aan de hand van de polygonen die voldoen aan een goed gekozen set van kenmerken.
Grosso modo is de actuele kwaliteit van deze kaart behoorlijk goed. Ze is niet perfect. Deels omdat ze op sommige plaatsen verouderd is. Deels omdat vrijwilligers zich soms vergissen van landgebruiksklasse of een gebied niet (helemaal) ingetekend hebben.
Figuur 2.8: Voorbeeld van OpenStreetMap. De legende is beschikbaar via https://wiki.openstreetmap.org/wiki/AreasTab.
Referenties
Onkelinx, T. & Carmen, R. (2022). 10.21436/inbor.70809860